Orta Asya'daki İskitler ve Etkileri
- İskitler, Pers, Asur ve Urartu gibi devletlerle mücadele etmiş ve Anadolu, Suriye, Filistin'e seferler düzenlemiştir.
- İranlı şair Firdevsi'nin eserlerinde önemli yer almışlardır.
Asya Hun İmparatorluğu (MÖ 220 - MÖ 216)
- İlk Türk devletidir ve Mete Han döneminde en geniş sınırlarına ulaşmıştır.
- Onluk sistem gibi yenilikleriyle tanınmıştır.
- Hun akınları Çin Seddi'nin yapılmasına sebep olmuştur.
Avrupa Hun Devleti
- Avrupa'da kurulan ilk Türk devletidir ve Atilla döneminde Bizans'ı vergiye bağlamıştır.
- Doğu
ve Batı Roma İmparatorluklarına karşı seferler düzenlemiştir.
I. Göktürk Devleti (552 - 630)
- İlk kez Türk adıyla kurulan devlettir ve Göktürk alfabesini kullanmıştır.
- İpek Yolu hakimiyeti için mücadele etmiş ve Çinlilerle mücadele sonucu doğu-batı olarak ikiye ayrılmıştır.
II. Göktürk Devleti (682 - 745)
- Bilge Kağan döneminde en parlak dönemini yaşamıştır ve yazıyı kullanan ilk Türk devletidir.
- Orhun Kitabeleri gibi önemli belgeleri miras bırakmıştır.
Uygurlar (745 - 840)
- Modern tarımla uğraşmış, kitap basmış ve kütüphane kuran ilk Türk devletidir.
- Göktanrı inancından koparak Mani Dini'ni benimsemiştir.
Bu devletler, Türk tarihindeki önemli evreler olarak bilinir ve Orta Asya'dan Avrupa'ya kadar geniş bir coğrafyada etkili olmuşlardır. Kültürel, siyasi ve sosyal açıdan büyük etkileri olmuş, dönemlerine damga vurmuşlardır.