Tepedelenli
Ali Paşa İsyanı
Osmanlı
Devleti’nde taşrada âyanların etkin olduğu 18. yüzyılda ve 19. Yüzyıl başlarında,
Yunanistan’da da âyanlar ortaya çıkmış. Bunlardan en meşhuru Tepedelenli Ali
Paşa’dır. Âyanlık mücadeleleri neticesinde Yanya’yı ele geçiren Tepedelenli Ali
Paşa, buranın valiliğine tayin edildi. Kısa zamanda rakiplerini ortadan
kaldırarak Yunanistan’ın büyük bir kısmına ve güney Arnavutluk’a hâkim oldu ve
yarı özerk bir yönetim kurmuş. Tepedelenli Ali Paşa, 1820’de II. Mahmud
tarafından azledilince isyana meyilli Rumlar’la iş birliği yaptı. Ali Paşa’nın
başlattığı isyan 1822’de bastırıldı ve bu isyan yüzünden Osmanlı Devleti Mora
İsyanı ile yeterince ilgilenemedi. Bu da Yunan İsyanı’nı kolaylaştırdı ve
başarılı olmasına katkı sağladı.
Tepedelenli
Ali Paşa ve ailesi, 1787-1822 yılları arasında günümüzdeki Arnavutluk
ile Yunanistan’ın güney ve batı topraklarını oluşturan yöreyi tam 35 yıl
etkili bir şekilde yönetmiştir.
Arnavutluk’taki aile içi kavgalar ve idareciler arasındaki
nüfuz mücadeleleri sırasında yetişen Ali Paşa, yerel iktidarını
pekiştirdikten sonra hem merkezi otoritenin zayıflığından hem de yöredeki
Rum isyanlarından yararlanarak ayaklanmıştır. İsyanı sert bir şekilde
bastırılmış ve Ali Paşa 1822’de idam edilmiştir. Osmanlı
Avrupası’nda silinmez izler bırakan Tepedelenli Ali Paşa isyanı, 19.
yüzyılda Balkanlar’daki pek çok isyana esin kaynağı olmuştur.