TÜRKİYE (ANADOLU) SELÇUKLU DEVLETİ (1075-1308) • Süleyman Şah tarafından 1077 yılında İznik merkezli kurulan Türk Devletidir. (Süleyman Şah, 1075 yılında İznik’i Bizanslılardan almıştır.)
• Büyük Selçuklu sultanı Melikşah’ın ilan ettiği bir fermanla Süleyman Şah’ı Anadolu’nun hükümdarı olarak tanımasıyla Türkiye Selçuklu Devleti kuruldu. • Not: Devletin kurucusu olan Süleyman şah, Suriye Selçukluları ile yapılan savaşta ölünce Suriye’ye gömülmüştür. • Süleyman Şah’ın ölümüyle yerine oğlu I. Kılıçarslan tahta geçmiştir. I. Kılıçarslan, Kayınbabası olan Çaka Beyi öldürmüştür. • I. Kılıçarslan döneminde Birinci Haçlı Seferi ile mücadele edilmiştir. Bu dönemde İznik’in Haçlılara kaybedilmesiyle devletin başkenti Konya’ya taşındı. • II. Kılıçarslan döneminde Bizanslılara karşı büyük bir zafer olan Miryokefalon savaşı (1176) kazanıldı. • Önemli: Anadolu’nun tapusu olarak görülen Malazgirt Savaşıyla, Türklerin Anadolu’dan çıkarılamayacağı Bizanslılarca kabul edildi. Bu savaştan sonra Anadolu için Türkiye adı kullanılmaya başlandı. • Türkiye Selçuklu Devletine en parlak dönemi yaşatan I. Aleaddin Keykubat, Anadolu’daki Türk Beyliklerini tek çatı altında toplayarak Anadolu’nun Türk siyasi birliği sağlamıştır. • I. Alaaddin Keykubat döneminde Harzemşahlarla yapılan Yassıçemen savaşında (1230) Harzemşahlar yıkıldı ve Moğollarla komşu olundu. (Harzemşahların zayıflamasıyla Anadolu’da Moğol tehlikesi ortaya çıkmıştır) • Bir yemek sırasında I. Alaaddin Keykubat’ın zehirletilerek öldürülmesiyle yerine oğlu II. Gıyasettin Keykubat geçmiştir. • (II. Gıyasettin Keykubat’ın tahta çıkmasında etkili olan Sadettin Köpek isimli devlet adamı, Alaaddin Keykubat’ın zehirlenmesinde parmağı vardır.) • II. Gıyasettin Keyhüsrev döneminde Anadolu’da çıkan Baba İshak İsyanı (1240) Anadolu Selçuklu Devletinin güç kaybetmesine neden olmuştur • II. Gıyasettin Keyhüsrev döneminde Moğollarla yapılan Kösedağ savaşında (1243) Türkiye Selçuklu Devleti, Moğollara karşı ağır bir yenilgi aldı ve devlet zayıflama devrine girdi. • Kösedağ Savaşı; Erzincan, Sivas dolaylarında gerçekleşen bir savaştır. Kösedağ Savaşında Moğol Ordusuna Baycu Noyan komutanlık etmiştir. • Kösedağ Savaşı sonrasında; Anadolu Selçuklu Devleti, yıkılış sürecine girdi ve Anadolu’daki siyasi otoritesini kaybetti. Anadolu’da Moğollar etkin olmaya başladı ve Anadolu’da ikinci dönem Türk Beylikleri kuruldu. • Not: Moğollar, Asya’nın büyük çoğunluğu ele geçirmiş yağmacı bir devlettir. Devletin kurucusu olan Cengiz Han’ın ölümüyle Moğol İmparatorluğunun toprakları dört parçaya ayrılmıştır. • Karadeniz’in kuzeyinde Altın Orda, İran’da İlhanlılar, Orta Asya’da Çağatay Hanlığı ve Çin’de Kubilay Hanlığı kurulmuştur. • Not: Kösedağ Savaşından sonra Türkiye Selçuklu Devletinin Anadolu’da otoritesini kaybetmesiyle İlhanlılar, Anadolu’da söz sahibi olmaya başladı. • Türkiye Selçuklu Sultanı II. Mesut’un 1308’de ölümüyle devlet yıkıldı. Osmanlı Devleti, Türkiye Selçuklu Devletinin temelleri üzerine kurulmuştur. • Not: Anadolu Selçuklu Devletinin yıkılmasından sonra, Konya merkezli kurulan Karamanoğulları Beyliği kendilerini Anadolu Selçuklularının varisi olarak görmüşlerdir. • Türkiye Selçuklu Devleti; Anadolu’nun Türkleşmesinde, Anadolu’da İslamiyet’in yayılmasında Anadolu’nun ticaret merkezine dönüşmesinde önemli katkıları olmuştur.
Büyük Selçuklular Dönemi ve Anadolu Fethi
- Çağrı Bey döneminde, Anadolu'ya ilk akınlar gerçekleştirildi.
- Sultan Alparslan döneminde, Anadolu'ya yerleşmek amacıyla akınlar yapıldı.
- Pasinler Savaşı ile Anadolu'nun kapıları Türklere açıldı.
- Malazgirt Savaşı (1071) ile Anadolu'nun kapıları Türklere açıldı ve Sultan Alparslan Anadolu'nun fethini emretti.
Anadolu'nun Fethi ve Türklerin Yerleşimi
Fethedilen topraklar "Kılıç Hakkı" olarak komutanlara verilerek Anadolu'da beylikler kuruldu.- Oğuz Türkleri, Büyük Selçuklu Devleti'nin aracılığıyla Anadolu'ya yerleştirildi.
- Türklerin ilk yerleştiği yer Ahlat oldu.
Anadolu'ya Verilen İsim ve Siyasi Gelişmeler
- Marco Polo ve İbni Batuta gibi ünlü seyyahlar Anadolu için "Türkiye" adını kullandı.
- Anadolu'daki fetihler sonrasında I. Dönem Türk Beylikleri kuruldu.
- Türkiye (Anadolu) Selçuklu Devleti, bu beylikleri tek çatı altında toplayarak Türk siyasi birliğini sağladı.
Anadolu'da Siyasi Birlik ve Osmanlı Devleti
- Miryokefalon Savaşı ile Türklerin Anadolu'dan çıkarılamayacağı kabul edildi.
- Kösedağ Savaşı sonrası Türkiye (Anadolu) Selçuklu Devleti zayıfladı ve II. Dönem Türk Beylikleri ortaya çıktı.
- Osmanlılar, II. Dönem Türk Beyliklerini tek çatı altında toplayarak Anadolu'nun siyasi birliğini sağladı ve Osmanlı Devleti olarak güçlenerek kuruldu. Bu, Anadolu'nun Türk siyasi birliğini sağlayan ikinci devlet oldu, Anadolu Selçuklu Devleti'nden sonra.
Tags
Türkiye Selçuklu