OSMANLI DEVLETİ YÜKSELME DEVRİ KONU ÖZETİ
1453- İSTANBUL’UN FETHİ:
Bizans İmparatorluğunun yani Doğu Roma İmparatorluğunun
başkenti olan Konstantinopolis (İstanbul) Fatih Sultan Mehmet tarafından
29 Mayıs 1453'te fethedilmiştir. 1100 yıllık bir geçmişi olan İstanbul’un
fethedilmesiyle Doğu Roma İmparatorluğu (Bizanslılar) yıkılmış ve Ortaçağ
kapanmış ve Yeniçağ başlatmıştır. Not: Bu önemli fetihten sonra Osmanlıların
başkenti Edirne'den İstanbul'a taşınmıştır.
1459-AMASRA’NIN FETHİ:
Batı Karadeniz kıyısında bulunan ve Cenevizlilerin
kolonisi olan Amasra, 1459'da Fatih Sultan Mehmet döneminde fethedildi.
Günümüzde Bartın iline bağlı küçük ve şirin bir sahil kasabasıdır.TZ
1460-MORA’NIN FETHİ:
Günümüzde Yunanistan’ın güneyinde bulunan yarımadaya
verilen ad. ‘’Peloponnes’’ olarak da adlandırılan bölge Fatih Sultan Mehmet
döneminde fethedildi. 369 yıl Osmanlıların egemenliğinde kalan bölge 1829
tarihli Edirne Antlaşmasında Rumların bağımsızlığını kazanmasıyla Yunanlıların
toprağı oldu.
1461-CANDAROĞULLARI BEYLİĞİNİN ALINMASI:
Sinop ve Kastamonu civarında hüküm süren Candaroğulları
Beyliğine Fatih Sultan Mehmet son vermiştir.
1461-TRABZON’UN FETHİ:
Fatih Sultan Mehmet döneminde Trabzon’daki Pontus Rum
İmparatorluğuna 1461’de son verildi ve Trabzon, Osmanlıların egemenliği altına
girdi. Not: Yavuz Sultan Selim, Trabzon Sancağında 24 yıl valilik yapmış
ve Kanuni Sultan Süleyman Trabzon’da dünyaya gelmiştir.
1468-KARAMANOĞULLARI BEYLİĞİNİN ALINMASI :
Konya ve çevresinde hüküm süren ve kendisini Anadolu
Selçuklu Devletinin varisi gören bu sebeple Osmanlılarla sürekli çatışan
Karamanoğulları Beyliği, Fatih Sultan Mehmet döneminde egemenlik altına
alınmıştır.
1473-OTLUKBELİ SAVAŞI :
Fatih Sultan Mehmet ile Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan
arasında 1473’te Erzincan’ın ilçesi Otlukbeli'de gerçekleşen savaştır.
Savaşın nedeni, Karakoyunlu Devletine son veren Uzun Hasan’ın Doğu Anadolu'da
güçlenmesi ve Osmanlı devleti için tehdit oluşturmasıdır. Bu savaş
Osmanlı Devletinin kesin zaferiyle sonuçlanmış ve Akkoyunlu Devleti dağılma
sürecine girdi. Not: Akkoyunlulara, Safeviler son vermiştir. TZ
1475-KIRIM’IN ALINMASI:
Kırım Hanlığı, 1475'te Fatih Sultan Mehmet döneminde
Gedik Ahmet paşa komutasındaki Osmanlı donanması tarafından fethedildi. Osmanlıların
egemenliği altında olduğu dönemde Kırım Hanlığı, Giray Hanedanlığı tarafından
yönetilmiştir. 300 yıl Osmanlıların egemenliği altında kalan Kırım Hanlığı,
1774 tarihli Küçük Kaynarca Antlaşmasıyla Osmanlılardan ayrılarak
bağımsızlığını kazandı. (İlk kez halkı Türk ve Müslüman olan bir toprak parçası
Osmanlılardan ayrılmıştır.)
1479-ARNAVUTLUK’UN FETHİ:
Balkanlarda bulunan Arnavutluk toprakları Fatih
Sultan Mehmet zamanında 1479'de Osmanlı Devletinin egemenliği altına girmiştir.
Osmanlı hakimiyetinden önce Arnavutluk’u yöneten İskender Bey,
Osmanlılara karşı büyük savaşlar vermiştir. İskender Bey’in ölümünden sonra
ancak Arnavutluk, Osmanlıların kontrolüne girmiştir. Arnavut İskender
Bey, Arnavutların milli kahramanıdır. Not 1: Arnavutluk, Balkan Savaşları
sonrasında 1912'de Osmanlı Devletinden ayrılarak bağımsızlığını kazanmıştır.
Balkanlarda kaybedilen son toprak parçası Arnavutluktur. Not 2: Emek
Partisinin başındaki Enver Hoca'nın önderliğinde 1944 yılında Arnavutluk
Sosyalist Halk Cumhuriyeti kurulmuş, Sovyetler Birliğinin dağılmasından sonra
1991 yılında Sosyalist yönetim sona ermiş, çok partili yönetime geçilmiş
ve 1998'de Arnavutluk Anayasası hazırlanmıştır.
1481-II.BEYAZIT’IN TAHTA ÇIKMASI:
II Beyazıt Osmanlı tahtına çıkmadan önce 27 yıl
boyunca Amasya sancağında Valilik yapmıştır
1481-1495 CEM SULTAN İSYANI:
II.Beyazıt'ın kardeşi Cem Sultan, Osmanlı tahtına geçmek
için 1481'de isyan etmiş fakat başarılı olamayınca Cem Sultan önce Rodos
şövalyelerine sığınmış daha sonra İtalya'daki Papa'ya gönderilmiştir ve burada
1495'te hayatını kaybetmiştir
1492-MÜSLÜMANLARI VE YAHUDİLERİN
KURTARILMASI:
II.Beyazıt devrinde 1492 yılında İspanya'da
Hıristiyanların baskısına maruz kalan Müslüman Araplar ile Yahudiler, Kemal
Reis komutasındaki Osmanlı donanması tarafından kurtarılmıştır.
1501-SAFEVİ DEVLETİNİN KURULMASI:
II.Beyazıt zamanında İran'ın Tebriz şehrinde Şah İsmail
tarafından 1501'de Şii Safevi Devleti kurulmuştur.
1499- SAPİENZA DENİZ SAVAŞI:
II Beyazıt devrindeki 1499 tarihli Sapienza Deniz
Savaşı'nda Venediklilere karşı başarılı olunmuştur
BÜYÜK İSTANBUL DEPREMİ:
İkinci Beyazıt devrinde yaşanan ve "Küçük
Kıyamet" olarak adlandırılan "Büyük İstanbul Depremi"nde 13.000
insan hayatını kaybetmiştir.
ŞAHKULU AYAKLANMASI:
Şah İsmail taraftarlarının 1511'de Anadolu'da çıkardığı
"Şahkulu Ayaklanması" Sadrazam Ali Paşa tarafından
bastırılmıştır.
1512-YAVUZ SULTAN SELİM’İN TAHTA
ÇIKMASI:
Osmanlı tahtına çıkmadan önce Trabzon sancağında 24 yıl
Valilik yapmıştır
1514-ÇALDIRAN SEFERİ:
Anadolu'da Şii propagandası yapan ve isyanlara neden
olan Safevi Devleti üzerine Yavuz Sultan Selim tarafından 1514'te
Çaldıran Seferi yapılmıştır. Çaldıran Savaşı'nda elde edilen zaferle Şiilerin
Anadolu'daki etkinliği azalmıştır.
1515-TURNADAĞ SAVAŞI:
Çaldıran Seferi dönüşünde 1515'te yapılan Turnadağ
Savaşında, Kahramanmaraş ve çevresinde hüküm süren Dulkadiroğulları beyliği'ne
son verilmiştir. Turnadağ Savaşında Dulkadiroğulları Beyliği'ne son
verilmesiyle Osmanlılar ile Memluklular sınır komşusu olmuşlardır. (Yavuz
dönemi)
1515- RAMAZANOĞULARININ EGEMENLİK ALTINA
ALINMASI:
Adana ve çevresinde hüküm süren Ramazanoğulları Beyliği,
1515'te Osmanlı Devleti'nin egemenliği altında girdi. (Yavuz dönemi)
1516-MISIR SEFERİ:
Suriye, Kudüs, Mekke, Medine ve Mısır'ı kontrolünde
tutan Memluklular üzerine Yavuz Sultan Selim tarafından 1516 yılında Mısır
Seferi yapıldı.
1516-MERCİDABIK SAVAŞI:
Osmanlılar ile Memlukluların ilk kez karşı karşıya
geldiği 1516 tarihli Mercidabık Savaşı'nı Osmanlı Devleti kazanmış ve Suriye,
Lübnan, Ürdün ve Kudüs toprakları Osmanlıların kontrolüne girmiştir. Suriye'de
gerçekleşen Mercidabık Savaşı'nda Memlük sultanı Kansu Gavri savaş esnasında
hayatını kaybetmiştir
1517-RİDANİYE SAVAŞI:
Osmanlı padişahı Yavuz Sultan Selim 1517 tarihli
Ridaniye Savaşıyla Memluklular son vermesiyle Mısır, Mekke ve Medine
Osmanlıların kontrolüne girmiştir
Ridaniye Savaşı'ndan sonra Venedikliler, Kıbrıs Adası
için Memurluklulara ödemiş oldukları vergiyi Osmanlılara ödemeye başladı.
(Yavuz dönemi-1517)
CELALİ AYAKLANMALARININ ÇIKMASI:
Anadolu'daki asayişin bozulmasına ve ticaretin
gerilemesine neden olan Celali İsyanları ilk kez Yavuz devrinde ortaya
çıkmıştır
1520-KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN’IN TAHTA
ÇIKMASI:
Osmanlı tahtında 46 yıl oturan Kanuni Sultan Süleyman
döneminde özellikle Avusturya Arşidüklüğü ve Safevilerle mücadele edilmiştir.
1521-BELGRAD’IN FETHİ:
Kanuni Sultan Süleyman döneminde ilk fethedilen yer
Belgrad'tır. (1521) Not : Belgrad, Fatih döneminde kuşatılmış olmasına rağmen
fethedilememişti.
1522-RODOS ADASININ FETHİ:
Sean Jan şövalyelerinin kontrolünde olan Rodos Adası
1522'de fethedildi. (Kanuni dönemi)
1526-MOHAÇ MEYDAN SAVAŞI:
Macaristan'la yapılan Mohaç Meydan Savaşı'nda büyük bir
zafer elde edilmiş ve 1526'da Macaristan toprakları Osmanlı Devleti'nin
egemenliği altına girmiştir (Kanuni dönemi) Macar kralı II. Layoş, Mohaç Meydan
Savaşında hayatını kaybetmiştir
1526-1527 BABA ZÜNNUN VE KALENDER İSYANLARI:
Kanuni Sultan Süleyman devrinde 1526 ve 1527 yıllarında
Anadolu'da çıkan dini içerikli Baba Zünnun ve Kalender isyanı bastırılmıştır.
1529- I. VİYANA KUŞATMASI:
Avrupa'nın fethi için önem arz eden "Viyana",
Kanuni Sultan Süleyman döneminde 1529 yılında kuşatılmış fakat alınamamıştır
1533-İSTANBUL ANTLAŞMASI:
Avusturya Arşidüklüğü ile 1533'te imzalanan İstanbul
Antlaşması'nda Avusturya Arşidüküne protokolde denk sayılan Osmanlı Sadrazamı,
Pargalı İbrahim Paşa'dır.
1533- BARBAROS HAYRETTİN PAŞA VE CEZAYİR:
Ünlü denizci Barbaros Hayrettin Paşa, 1533'te Osmanlı
Devleti'nin hizmetine girerek Kaptan-ı Derya olmuş ve hakim olduğu Cezayir
toprakları da Osmanlı Devletinin bir eyaletine dönüşmüştür
1538-PREVEZE DENİZ SAVAŞI:
Osmanlı donanmasının başında bulunan Barbaros Hayrettin
Paşa, 1538 tarihli Preveze Deniz Savaşında Haçlı İttifakı donanmasına karşı
büyük bir zafer elde etmiştir. Preveze Deniz Savaşı ile Osmanlı Devleti
Akdeniz'de güçlenmiştir. (Kanuni dönemi)
HİNT DENİZ SEFERLERİ :
Kanuni Sultan Süleyman'ın emriyle Hint Okyanusu üzerine
4 sefer düzenlenmiş fakat istenen sonuçlar elde edilememiştir
1550-BARBAROS’UN ÖLÜMÜ:
Barbaros Hayrettin Paşa'nın 1550’de ölümünden sonra
Osmanlı Devleti'nde Kaptan-ı Derya makamına Sokullu Mehmet Paşa getirilmiştir.
(Kanuni dönemi-)
1551-TRABLUSGARP’IN ALINMASI :
Kuzey Afrika'da bulunan Trablusgarp Yani bugünkü adıyla
Libya toprakları Kanuni Sultan Süleyman döneminde Osmanlı Devleti'nin
egemenliği altına girdi.
1555-Amasya Antlaşması:
Safevilerle yapılan ilk antlaşma olan Amasya Antlaşması,
Kanuni Sultan Süleyman döneminde 1555'te imzalanmıştır.
1560-CERBE DENİZ SAVAŞI:
Osmanlı donanması 1560 tarihli Cerbe Deniz Savaşı'nda
Haçlı ittifakı donanmasına karşı önemli bir başarı elde etmiş, Osmanlılar
Akdeniz'deki en güçlü devlet olma iddiasını devam ettirmiştir (Kanuni dönemi)
1566- SAKIZ ADASININ FETHİ:
Ege Denizi'ndeki "Sakız Adası" Kanuni'nin son
zamanlarında fethedilmiştir
1566-ZİGETVAR SEFERİ:
Kanuni Sultan Süleyman son seferi olan 1566 tarihli
Zigetvar Seferi esnasında hayatını kaybetmiştir
1566-SARI SELİM’İN TAHTA ÇIKMASI:
II.Selim yani Sarı Selim döneminin tamamında Sokullu
Mehmet Paşa sadrazamlık makamında bulunmuştur
1571-KIBRIS’IN VE 1574-TUNUS’UN FETHİ:
1571'de Kıbrıs Adası ve 1574'te Tunus toprakları Osmanlı
Devleti'nin egemenliği altına girdi (II.Selim dönemi)
SOKOLLU MEHMET PAŞA:
Süveyş Kanalı ve Don-Volga kanalı projelerini ortaya
atan Sokollu Mehmet Paşa, Kanuni döneminin ilk zamanları, Sarı Selim döneminin
tamamı ve III. Murat döneminin başlarında sadrazamlık görevini
yürütmüştür. Toplamda 13 yıl sadrazamlık yapan ve dönemine damga vuran Sokullu
Mehmet Paşa, 1579'da hayatını kaybetmiştir (III.Murat dönemi)
1571- İNEBAHTI YENİLGİSİ:
Osmanlı donanması Kıbrıs'ın fethinden sonra Kutsal
ittifak devletlerine karşı İnebahtı'da ağır bir yenilgi almıştır (II.Selim
dönemi-1571)
1578-FAS’IN ALINMASI:
Kuzey Afrika'daki Fas toprakları 1578 de Osmanlı
Devleti'nin egemenliği altına girdi (III.Murat Dönemi)
LALA MUSTAFA PAŞA:
III.Murat döneminde 3 ay 9 gün sadrazamlık görevini
yürütmüştür (1580)
MİMAR SİNAN:
Osmanlı tarihinde önemli bir yerde bulunan Mimar Sinan,
1588'de 99 yaşında hayatını kaybetmiştir. (III. Murat dönemi)
1590-FERHAT PAŞA ANTLAŞMASI:
Osmanlı Devleti'nin doğuda en geniş sınırlara ulaştığı
Ferhat Paşa Antlaşması 1590 yılında Safevilerle imzalanmıştır. (III.Murat
Dönemi)
YÜKSELME DEVRİNİN SONA ERMESİ:
Sultan III. Murat, 1595 yılında hayatını kaybetmiş ve
Osmanlı Devleti duraklama dönemine girmiştiR